Focus op de kinderen in de kinderopvang: hoe zorg je voor volledige aandacht?

In de kinderopvang draait alles om de kinderen. Maar soms word je als pedagogisch medewerker opgeslokt door randzaken: observaties, verjaardagsmutsen maken, het lokaal versieren. Allemaal belangrijke taken, maar verliezen we zo niet het allerbelangrijkste? Hoe weet je wanneer de balans zoek is? En vooral: hoe breng je de focus op de kinderen weer terug?

3 signalen dat de focus op de kinderen ontbreekt

Ik hoor, zie en voel veel bij de kinderopvangorganisaties waar ik de afgelopen jaren heb gewerkt en gecoacht. Dit deel ik graag eerst met je, voordat ik je mijn tips geef.

Wat ik hoor: “We moeten nog observaties maken, we moeten de verjaardagsmutsen nog doen, we moeten het lokaal versieren, we moeten nog in het verjaardagsboekje schrijven.” Waarom doen we dit eigenlijk? Observaties maken helpt ons de kinderen beter te begrijpen en in te spelen op hun gedrag. Verjaardagen vieren kan een heel mooi gezamenlijk moment zijn. Maar als het voelt als een ‘moetje’, is het tijd om te heroverwegen hoe je dit aanpakt. Zodat je niet alleen de taken afrondt, maar ook écht je focus op het gedrag van de kinderen kunt houden.

Wat ik zie: pedagogisch medewerkers die gehaast door het lokaal lopen, snel opruimen, kinderen vluchtig verschonen, ondertussen op de iPad nog iets afronden en vervolgens met hun rug naar de groep zitten. Geen oogcontact en geen interactie. De kinderen raken op de achtergrond, terwijl juist zij de prioriteit moeten zijn.

Wat ik voel: de allerkleinsten volgen hun pedagogisch medewerker met vragende oogjes. “Wat gebeurt hier?” denken ze. Maar soms zie je een heel andere reactie: kinderen die nergens meer op reageren, simpelweg omdat ze gewend zijn om geen aandacht te krijgen. En wat gebeurt er als een kind zich niet gezien voelt? Dan zoekt hij of zij op een andere manier contact: door druk gedrag, schreeuwen of klimmen op tafels. Niet omdat ze dit willen, maar omdat ze verlangen naar aandacht en daarmee verbinding.

Het Still Face Experiment: heb jij er weleens van gehoord?

Tussen het schrijven van deze blog door, moest ik ineens denken aan het Still Face Experiment van Dr. Edward Tronick uit de jaren ’70. Dit experiment laat op een krachtige manier zien hoe belangrijk het is dat we als volwassenen écht reageren op kinderen.

Wanneer een ouder stopt met reageren en een neutrale, uitdrukkingsloze blik aanneemt, zie je hoe een baby in de war raakt. Eerst probeert hij nog contact te maken – met geluidjes, bewegingen of misschien met een vragende blik. Maar als er geen reactie komt, slaat die verwarring om in spanning, frustratie of zelfs paniek. Pas wanneer de ouder weer op hem ingaat, ontspant de baby langzaam en herstelt het contact.

Dit experiment laat zien hoe gevoelig jonge kinderen zijn voor aandacht, of juist het gebrek daaraan. En precies dat zien we terug in de kinderopvang. Kinderen die zich niet gezien voelen, laten gedrag zien dat eigenlijk zegt: “Zie mij!”. Dit onderstreept hoe belangrijk het is dat we als pedagogische professionals bewust en responsief blijven in de interactie met kinderen.

Terug naar de basis: drie tips om de focus op de kinderen terug te brengen

1. Ga écht tussen de kinderen zitten: letterlijk en figuurlijk. Fysiek aanwezig zijn tussen de kinderen zorgt voor meer rust en verbondenheid. Het geeft je de kans om hen beter te observeren zonder het als een “taak” te zien. Ondertussen kunnen je collega’s andere taken oppakken. Dit is efficiënt en zorgt voor veel meer balans op de groep!
   
2. Betrek de kinderen bij taken: moet er iets opgeruimd of schoongemaakt worden? Laat een kind helpen! Een tafel afnemen, helpen met de was opvouwen: kinderen vinden het fantastisch en voelen zich trots. Jij hebt een extra hulpje, en de kinderen voelen zich gezien. Win-win!
3. Houd de missie van de organisatie scherp: veel pedagogisch medewerkers zeggen: “We moeten dit nog doen” of “We moeten dat nog afmaken,” alsof het een opgelegde taak is van hogerop. Maar sta eens stil bij de missie van jouw organisatie. Die gaat altijd over de kinderen. Als de missie is: Creëer een veilige basis voor kinderen, dan is het aan jou om die veilige basis ook écht te bewaken. Dat betekent soms grenzen aangeven bij de ouders of bij de leidinggevende. En onthoud: dit is geen falen, maar juist staan voor waar het echt om draait.

Jij hebt de leiding!

Uiteindelijk ben jij degene die bepaalt hoe je je tijd indeelt. Als jij werkt vanuit de missie van de organisatie en daar volledig achter staat, zal niemand je vertellen dat je het verkeerd doet. Want jij zet de kinderen op nummer 1. En dat is precies zoals het hoort!

Blijf op de hoogte – Volg je mij al op Instagram en LinkedIn?
Verder lezen? Benieuwd naar mijn andere blogs? Check ze hier!