De eerste 1000 dagen: waarom deze fase zo belangrijk is voor de ontwikkeling van een kind.
De eerste 1000 dagen, van de geboorte tot de tweede verjaardag, zijn cruciaal voor de ontwikkeling van een kind. Maar wat houden deze 1000 dagen precies in en waarom is deze fase zo belangrijk? Ik neem je mee in deze bijzondere periode en leg je uit hoe jij als pedagogisch professional de kinderen op jouw groep het beste kunt ondersteunen door hier meer rekening mee te houden.
Weerbaar voor de toekomst
Ik begrijp als geen ander hoe bijzonder, maar tegelijkertijd ook overweldigend de ontwikkeling van een kind kan zijn. Zowel voor de ouders als voor de kinderen zelf. Ook al is een kind zich misschien niet bewust van wat er gebeurt, het gedrag dat je op de groep ziet, is vaak terug te zien aan de ervaringen in die eerste 1000 dagen.
In deze periode vindt namelijk de snelste fysieke en cognitieve ontwikkeling plaats. De wortels voor de gezondheid, het welzijn en de sociale en emotionele vaardigheden worden hier gelegd – zowel fysiek als mentaal. Deze fundamenten vormen de basis voor alles wat komt, en zijn dus ontzettend belangrijk! Hoe meer wortels een kind heeft in deze vroege fase, hoe steviger de boom later zal staan. Dat betekent dat wanneer er tegenslagen komen, een kind hier veel beter mee om kan gaan. Het mooie is dat jij als pedagogisch held (want dat ben jij!) veel invloed kan hebben op deze ontwikkeling, veel meer dan je misschien denkt!
De balans tussen fysieke en emotionele voeding
Het draait deze periode niet alleen om de fysieke voeding, maar ook om emotionele voeding. Voeding is essentieel voor de groei van het lichaam, maar de liefde en aandacht die je een kind geeft, zijn net zo belangrijk! Het klinkt misschien logisch om te denken dat hechting pas later echt belangrijk wordt, maar niets is minder waar. Het vertrouwen, de veiligheid en de stabiliteit die je een kind in deze tijd biedt, hebben invloed op de manier waarop een kind zichzelf en anderen later in het leven zal zien.
Een schrijnend voorbeeld hiervan komt uit de Roemeense weeshuizen in de jaren ’80 en ’90, waar duizenden kinderen opgroeiden zonder liefde en aandacht. In deze weeshuizen kregen de kinderen wel genoeg te eten, maar weinig tot geen aandacht of verbinding. Wat blijkt nu? Hoewel ze fysiek gezond waren, vertoonden ze emotionele en sociale problemen. Ze hadden moeite met het aangaan van relaties, met het reguleren van hun emoties en met het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Dit voorbeeld laat duidelijk zien hoe belangrijk het is om in deze fase niet alleen te zorgen voor goede voeding, maar ook voor liefdevolle hechting en verbinding.
De hersenontwikkeling gaat enorm snel in deze fase
Het kleine brein van een baby maakt in de eerste fase enorme sprongen. Tijdens de zwangerschap worden de hersencellen gevormd, en na de geboorte beginnen ze zich snel met elkaar te verbinden. Dit proces wordt neuroplasticiteit genoemd. Neuroplasticiteit betekent eigenlijk dat de hersenen continu nieuwe verbindingen maken. Het is alsof je hersenen een soort netwerk van snelwegen bouwen, en elke nieuwe ervaring of leerproces maakt weer een nieuw pad! Dit helpt de baby om de wereld om zich heen beter te begrijpen, te leren en zich aan te passen. Hoe meer nieuwe dingen een baby meemaakt, hoe sterker dit netwerk wordt!
De kwaliteit van de ervaringen die een kind meemaakt in de eerste levensjaren heeft invloed op de manier waarop deze verbindingen worden gelegd, ook in de kinderopvang. Een liefdevolle omgeving met voldoende interactie en stimulatie helpt de hersenen zich goed te ontwikkelen! Hier wordt de basis gelegd voor toekomstige leer- en sociale vaardigheden.
Kinderen slaan in deze fase het meeste op in hun onbewustzijn
Wanneer een kind niet genoeg zorg, aandacht of stimulatie krijgt in deze ‘eerste 1000 dagen’ fase, kan dit gevolgen hebben voor de fysieke en mentale gezondheid op latere leeftijd. Denk bijvoorbeeld aan leer- en gedragsproblemen, maar ook aan een grotere kans op psychische en lichamelijke klachten.
Kinderen slaan in hun eerste jaren onbewust allerlei ervaringen en reacties op. Wanneer een kind op de kinderopvang bijvoorbeeld bang of ongemakkelijk reageert op een bepaalde situatie, kan dat te maken hebben met eerdere ervaringen die het heeft opgeslagen, zonder dat het zich daarvan bewust is. Vaak denken mensen ‘dit is gewoon zoals ik ben, dit hoort bij mij’, maar dat is niet zo. Het heeft vaak te maken met dingen die zich in die eerste 1000 dagen hebben afgespeeld en die in het onderbewustzijn zijn opgeslagen.
Door al je ervaringen creëer je je eigen beeld van de wereld. Alles wat je hoort, ziet of voelt, wordt jouw waarheid. De hersenen van een kind zijn nog niet volledig ontwikkeld, waardoor ze nog niet in staat zijn om te begrijpen wat bijvoorbeeld echt waar is en wat niet. Ze zijn nog te jong om dat te beseffen. Dat betekent dat het beeld van de wereld dat een kind vormt, volledig beïnvloed wordt door de buitenwereld. Stel je voor dat je opgroeit in een emotioneel onveilige omgeving. Dan zal je de wereld op latere leeftijd waarschijnlijk ook door diezelfde ‘afstandelijke’ bril gaan zien.
Daarom is genoeg emotionele veiligheid en aandacht in de eerste 1000 dagen van een kind zo belangrijk. De kinderopvang is een plek waar een kind in die periode vaak is en dus moet dat niet vergeten worden. Niet alleen voor de huidige ontwikkeling, maar voor het verdere leven van een kind. De manier waarop een kind zich in de vroege jaren ontwikkelt, heeft invloed op hoe het later relaties aangaat, hoe het leert en hoe het zijn of haar emoties kan reguleren. Deze jaren leggen de basis voor een gezond en gelukkig leven!
Jij bent de held in dit verhaal
Ik hoop dat je na het lezen van al deze belangrijke redenen, een beter begrip hebt van waarom de eerste 1000 dagen van een kind zo essentieel zijn. Bij Viisas geloven we namelijk dat ieder kind écht gezien mag worden en daarom willen we iedere pedagogische held zo goed mogelijk informeren. Door deze kennis te delen in mijn blogs, kan jij dit direct toepassen – en dat is voor mij het mooiste van alles. Het feit dat je er meteen mee aan de slag kunt, is ontzettend waardevol!
Ik hoop je geïnspireerd te hebben met dit verhaal en geef je een kleine tip mee: kijk de eerstvolgende keer als je naar je werk gaat eens op deze manier naar alle kinderen. Let dan maar eens op wat je ziet gebeuren!
Blijf op de hoogte – Volg je mij al op Instagram en LinkedIn?
Verder lezen? Benieuwd naar mijn andere blogs? Check ze hier!
